مقاله علمی زایمان بدون درد

یکی از شدیدترین دردهایی که انسانها همواره با آن روبرو بوده اند درد زایمان است که اغلب خانم ها برای رهایی از این درد، سزارین انتخابی را جایگزین زایمان طبیعی می کنند در حالی که فقط 15 درصد از زایمان ها نیاز به سزارین دارد و آن هم فقط در مواردی که سلامت مادر یا جنین یا هر دو در معرض خطر است به عنوان روش نجات بخش استفاده می شود.

در آمریکا و کشورهای غربی آمار سزارین از 4.5 درصد در سال 1965 به 25 دصد در سال 1998 افزایش یافت ولی از آن به بعد آمار سزارین اندکی کاهش و یا تقریبا ثابت مانده است در حالی که در کشور ایران سیر صعودی عمل سزارین همچنان رو به افزایش است. به طوری که استانهای قم با 44.5 درصد و اصفهان با 44 درصد و تهران با36 درصد مقام های اول تا سوم را دارند و استانهای ایلام و هرمزگان با 8.5 درصد و سیستان و بلوچستان با 4.3 درصد کمترین میزان سزارین را در کشور ایران دارند.

از عوامل مؤثر در افزایش سزارین می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- ترس بیماران از درد زایمان

2- مطمئن نبودن از پایان و نتیجه زایمان ( آیا در پایان با وجود تحمل درد زایمان انجام می شود یا مجبور به سزارین می شود ؟)

3- مسائل قانونی که پزشک را مجبور به دخالت در امر زایمان می کند ( زیرا در صورت بروز اختلال در سلامت مادر یا جنین، پزشک مقصر شناخته می شود )

4- افزایش سن ازدواج

5- کاهش تعداد زایمان ها

6- استفاده از دستگاههای الکترونیکی مانیتورینگ جنین که اشکالات جنین را زودتر مشخص می کنند

7- تصور اینکه ضریب هوشی نوزادن سزارینی بالاتر از نوزادان طبیعی است

ما برای خانمهای حامله انتخاب سومی پیشنهاد می کنیم به نام زایمان طبیعی بدون درد.

این نوع از زایمان در کشورهای پیشرفته از سی سال پیش اجرا می شود.

روشهای زایمان بدون درد به دو دسته تقسیم می شوند:

1- روشهای غیردارویی

2- روشهای دارویی

روشهای غیر دارویی: سایکویروفیلاکس یا روش لاماز، تمرکز، موزیک، گیاه درمانی، طب سوزنی، تحریک الکتریکی پوست، هیپنوتیزم، ورزش، گرما، آب درمانی، زایمان در آب، تغییر مکرر حالت زائو، دعا، انرژی درمانی، حمایت اجتماعی و حضور همسر دراتاق زایمان

روشهای دارویی: استنشاق گازهای بیهوشی، داروهای عضلانی و وریدی، تزریق پوستی آب مقطر، بی حسی از ناحیه کمر ( اسپینال و اپی دورال )، ترزیق مواد بی حس کننده داخل کانال زایمان (پاراسرویکال و پودندال بلوک)

روشی که ما به زنان حامله پیشنهاد می کنیم:

1- آموزش بیمار و آماده سازی روانی بیمار که از شش هفته قبل از زایمان شروع می شود و توصیه می شود که این کار توسط متخصصین زنان، ماماها، و پرسنل مراکز بهداشتی که آموزش لازم را دیده باشند انجام شود.

در این روش با آموزش صحیح نحوه تنفس، تمرکز و کاهش اضطراب حین زایمان و آشنایی با مراحل زایمان، درد بیمار کاهش می یابد

2- استفاده از حضور همراه بر بالین بیمار

3- بکار گیری گاز انتونوکس Entonox

4- تجویز پتدین

5- در صورت نیاز تزریق فنتانیل در کمر بیمار ( اسپینال یا اپی دورال آنالرژیا )

گاز انتونوکس Entonox

برای اولین بار در سال 1965 گاز Entonox تهیه شد. Entonox گازی بی رنگ و بی بو و مخلوطی از گازهای اکسیژن و گاز اکسید نیترو با غلظتهای مساوی است.

خاصیت ضد درد آن مربوط به جزء اکسید نیترو آن است و غلظت بالای اکسیژن در آن باعث بهبود اکسیژن گیری بافتی می شود.

15 ثانیه پس از استنشاق، گاز اکسید نیترو وارد مغز و نخاع می شود و 30 ثانیه بعد از استنشاق از طریق تضعیف مراکز مغزی و افزایش آندروفینها باعث بی دردی، آرامش، عدم توجه به محیط اطراف و تا حدی سرخوشی در فرد می شود و تا 45 ثانیه پس از استنشاق اثر آن به حداکثر می رسد و پس از قطع گاز سریع اثراتش حذف می شود.

میزان خاصی برای تجویز ندارد و خطر مسمویت بیش از حد نیز وجود ندارد. Entonox را در هر مرحله ای از زایمان که مایل باشند می توانند استفاده کنند به این صورت که بیمار ماسک را جلوی دهان خود گرفته و منظم تنفس می کند و با اتمام درد آن را از روی دهان خود برمی دارد و جریان گاز قطع می شود.

بهتر است بیمار بین انقباضات، مقدار کافی آب مزه مزه کند تا دهان خود را مرطوب نگه دارد.

اگر Entonox نتوانست درد بیمار را کاهش دهد و بیمار مایل باشد می تواند از روش دیگری برای بی دردی استفاده کند.

مزایای انتونوکس Entonox:

1- استفاده از آن آسان استپ

2- تحت کنترل بیمار است

3- اثر آن طولانی مدت در بدن باقی نمی ماند

4- باعث کاهش درد می شود

5- اکسیژن دارد که برای جنین مفید است

معایب انتونوکس Entonox:

1- یک مسکن متوسط است و بی دردی کامل نمی دهد

2- در بعضی بیماران باعث تهوع، سرگیجه خفیف و خشکی دهان می شود

3- در بیماران با مشکلات مغزی باید با مشورت پزشک مصرف شود

بسیاری از خانمهای جوان از مزایا و نحوه زایمان بدون درد اطلاعات کافی ندارند به همین دلیل با استرس به مسأله زایمان می نگرند ککه همین امر در سخت شدن زایمان تأثیر زیادی دارد و یا اینکه اصرار دارند که فرزند خود را از طریق سزارین به دنیا آورند که عوارض فراوانی را دارد.

پیشنهاد ما انتخاب زایمان بدون درد است. روشی نوین و مناسب برای خانمهای جوان تا بدون دغدغه خاطر و بدون تحمل درد زایمانی سالم و بدون خطر داشته باشند

منبع: نشریه نگارستان – نشریه محلی شهرستان سیرجان – شماره 490 - گفتگو با دکتر محبوبه ابراهیم نژاد ، متخصص زنان و زایمان